Şeker hastalığı sınırı ne olmalı, hangi değerler geçerli?

Şeker hastalığı, tıbbi literatürde diabetes mellitus olarak adlandırılan, kan şekerinin (glukoz) normalden yüksek seviyelerde seyretmesiyle karakterize edilen bir metabolik hastalıktır. Bu hastalık türleri arasında Tip 1, Tip 2 ve gestasyonel diyabet bulunmaktadır. Şeker hastalığının yönetimi, kan şekeri düzeylerinin kontrol altında tutulması ile mümkündür. Bu bağlamda, şeker hastalığı sınırlarının belirlenmesi, öncelikle hastalığın tanısında kullanılan çeşitli glukoz değerleri ile ilişkilidir.

Şeker hastalığının tanısında ve yönetiminde kullanılan temel glukoz değerleri şunlardır:

• Boşluk kan şekeri: 70-99 mg/dL normal kabul edilirken, 100-125 mg/dL pre-diyabet (gizli şeker) aralığını, 126 mg/dL ve üzeri ise şeker hastalığını gösterir.
• Tokluk kan şekeri (2 saat sonra): Normal değer 140 mg/dL'nin altında iken, 140-199 mg/dL pre-diyabeti, 200 mg/dL ve üzeri ise diyabeti gösterir.
• HbA1c testi: Normal değer %5.7'nin altında, %5.7 - %6.4 pre-diyabeti, %6.5 ve üzeri ise şeker hastalığını tanımlar.

Şeker hastalığının tanısı, yukarıda belirtilen test sonuçları ile birlikte hastanın semptomlarının değerlendirilmesiyle yapılır. Semptomlar arasında sık idrara çıkma, aşırı susama, yorgunluk, bulanık görme ve yara iyileşmesinde gecikme gibi belirtiler yer alır. Bu belirtilerin varlığı, kan şekeri düzeylerinin yükseldiğine işaret edebilir.

Şeker hastalığına yakalanma riski, çeşitli faktörlere bağlıdır. Bazı önemli risk faktörleri şunlardır:

• Aile öyküsü: Ailede şeker hastalığı olan bireylerin bulunması, kişide hastalığın gelişme riskini artırır.
• Obezite: Vücut kitle indeksi (VKİ) 30 ve üzeri olan bireylerde diyabet riski daha yüksektir.
• Yaş: 45 yaş ve üzerindeki bireylerde şeker hastalığı riski artmaktadır.
• Fiziksel aktivite eksikliği: Düzenli egzersiz yapmayan bireylerde diyabet riski artar.

Şeker hastalığının yönetimi, bireylerin yaşam tarzı değişiklikleri ile birlikte medikal tedavi gerektirebilir. Yönetim stratejileri arasında:

• Dengeli beslenme: Karbonhidrat alımının düzenlenmesi, lifli gıdaların tüketimi ve sağlıklı yağların tercih edilmesi önemlidir.
• Fiziksel aktivite: Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapmak önerilmektedir.
• İlaç tedavisi: Tip 1 diyabet hastaları insülin kullanırken, Tip 2 diyabet hastaları oral antidiyabetik ilaçlar kullanabilir.

Şeker hastalığı, dünya genelinde ciddi bir sağlık sorunu oluşturmaktadır. Tanı ve yönetiminde belirlenen sınır değerlerinin doğru bir şekilde anlaşılması, hastalığın kontrol altında tutulması açısından hayati önem taşımaktadır. Risk faktörlerinin belirlenmesi ve sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri ile hastalığın önlenmesi veya ilerlemesinin durdurulması mümkün olabilir. Sağlık profesyonelleri, bireylerin bu süreci doğru bir şekilde yönetmesine yardımcı olmalıdır.

Şeker hastalığı ile ilgili farkındalığı artırmak amacıyla toplumda eğitim programları düzenlenmesi önemlidir. Ayrıca, düzenli sağlık kontrollerinin yapılması, erken tanı ve tedaviye olanak tanır. Bu bağlamda, bireylerin kendi sağlık durumlarını takip etmeleri ve gerektiğinde profesyonel yardım almaları önerilmektedir.