Damar hastalıkları, vücudumuzdaki atardamarlarda daralma, tıkanma veya balonlaşmaya neden olan bir hastalık grubudur. Bu hastalıklar, etkilenen damarlara göre üç ana başlık altında incelenir:

Koroner damar hastalığı, kalbi besleyen koroner atardamarlarda görülür. Bu damarlardaki daralma veya tıkanma, kalp ağrısına (anjina) veya kalp krizine (enfarktüs) neden olabilir.

Beyin damar hastalığı, beyin ve beyinciği besleyen şah damarı ve diğer atardamarlarda görülür. Bu damarlardaki daralma veya tıkanma, geçici ya da kalıcı beyin felcine (inme) neden olabilir.

Periferik damar hastalığı, kalp ve beyin dışındaki bacak, kol, bağırsak, böbrek ve karaciğer gibi diğer organları ve dokuları besleyen atardamarlarda görülür. En sık görüldüğü bölge bacaklardaki damarlardır. Bu damarlardaki daralma veya tıkanma, yürümekle bacak ağrısına (klodikasyon) veya bacakta yara ve kangrene neden olabilir.

Yavaş gelişen damar tıkanmalarında, vücudun kollateral (yan dal) damarlar oluşturacak süresi olduğundan iskemi genellikle çok şiddetli olmaz. Yavaş tıkanma kollateraller yeterliyse veya o dokuyu besleyen başka damarlar varsa hiç belirti vermeyebilir veya sadece dokunun kan ihtiyacı artınca belirti verebilir. Örneğin, kalp damarlarında yavaş tıkanma, istirahatte belirti vermeyen ancak koşma ve yürüme ile gelişen göğüs ağrısına (stabil anjina) neden olabilir. Bacak damarlarında da aynı şekilde, istirahatte belirti vermeyen ancak yürüme veya koşma ile gelişen bacak ağrısına (klodikasyon) neden olabilir. Ancak dokuyu besleyen başka damar yoksa veya kollateraller yetersizse bu durumda istirahat halindeyken bile ağrı yapar. Kalpte bu duruma anstabil anjina, bacakta kritik iskemi adı verilir ve bu durum kan akışının çok azaldığını ve doku ölümünün yakın olduğunu gösterir. Sonucu kalpte enfarktüs, bacakta ise kangrene yol açar.

Ani oluşan tıkanmalarda, vücudun kollateral damarlar geliştirecek süresi olmadığından dokuda şiddetli bir oksijen yetmezliği (iskemi) ve kısa sürede ölüm gerçekleşir. Bu olay genellikle beyinde inme, kalpte enfarktüs, bacakta ise kangrenle sonuçlanır. Akut tıkanma iki sebeple oluşabilir:

Damar hastalıkları genelde 50 yaşın üzerindeki kişilerde daha sık görülmektedir. Bu hastalıkların görünürlüğü yaş ilerledikçe artmaktadır. Ancak damar hastalıklarının sebebi sadece yaşla alakalı değildir. En önemli risk faktörleri şunlardır:

Ateroskleroz dışında damar tıkanmasına sebep olan önemli hastalıklardan da bahsetmekte fayda vardır. Bunlar arasında Takayasu hastalığı gibi damar iltihaplanmaları (vaskülit), fibromüsküler displazi, Buerger hastalığı ve Raynaud hastalığı gibi nadir de olsa rastlanılan durumlar bulunmaktadır.