Çölyak Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi

Çölyak hastalığı, glüten olarak adlandırılan proteine karşı savunma sisteminin verdiği bir tepki olarak tanımlanabilir. Çölyak hastalığında ince bağırsak yüzeyinde düzleşme meydana gelir. Çölyak hastalığı şikayetlerinin bir bölümü meydana gelen düzleşme sonrasında bazı besin maddelerinin emiliminde azalmaya yol açar. Bazen de ince bağırsak dışındaki organlar zarar görebilir. Buğday içerisinde yer alan glüten proteinine karşı meydana gelen reaksiyon nedeniyle çölyak bulguları yaşanmaya başlar. Çölyak basit bir buğday alerjisi değildir. Genlerde yer alan kodlar ile hastalıklar arasında bir bağlantı olduğu düşünülmektedir. Dolayısı ile yakın akrabalarda çölyak hastalığı varsa hastalığın görülme olasılığı yüksektir. Hastalık genetik yatkınlığa sahip olan kişilerde gelişebilir. Çölyak hastalığı çocukluk dönemi dahil her yaş grubunda görülebilir.

Çölyak Hastalığı Belirtileri

Çölyak hastalığında ve çölyaklı kişilerde açığa çıkan klinik tablo her zaman aynı değildir. Çölyak hastalığı bazı vakalarda karaciğer yağlanması, kansızlık gibi bağırsaklarla alakası olmayan bazı organlarda hasara yol açabilir. Bazı vakalarda ise herhangi bir şikayete yol açmadan sinsi bir şekilde seyredebilir. Çölyak hastalığı belirtileri;

Çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği
Vücutta denge kaybı
Karında şişkinlik ve gaz hissi
Demir eksikliğine bağlı gelişen anemi
Göz kuruluğu, gece körlüğü
Diş mine kaybı
Ağız kokusu, ağız kuruluğu
Yemek borusu iltihabı
Böbrek taşı
Nükseden idrar yolu enfeksiyonları
Prostat enfeksiyonları
Eklem ağrıları
El ve sırt derisinde kalınlaşma
El ve ayakta uyuşukluk
Yetişkinlerde kemik erimesi
Çocuklarda raşitizm
Ergenlik gecikmesi
Adet düzensizlikleri
Düşük yapma riski
Öğrenme güçlüğü
Davranış bozukluğu
Depresyon
Karaciğer rahatsızlıkları
Tiroit yetmezliği

Çölyak Hastalığı Tanısı

Çölyak hastalığının tanısında ve tedavisinde şikayetler çok geniş bir yelpazede olabileceği için güçlük yaşanabilir. Çünkü ortaya çıkan bulgular başka hastalıkların belirtisi de olabilir. Çölyak hastalığının tanısı genellikle kan testleri ve ince bağırsak biyopsisi ile konur. Kan testleri, vücudun glütene karşı ürettiği antikorları tespit eder. İnce bağırsak biyopsisi ise bağırsaklardaki hasarın derecesini belirler.

Çölyak Hastalığı Tedavisi

Hastalık teşhis edildiğinde tedavi süreci glütensiz bir beslenme programı üzerine yapılır. Hasta glütensiz bir beslenme programına uyduğu takdirde şikayetlerde düzelme sağlanır. Bağırsakların hasarlanmış kısmı onarılır ve bağırsakların daha fazla zarar görmesi engellenir. Çölyak hastalarının arpa, buğday ve yulaf içeren gıdalardan hayat boyu uzak durması gerekir. Bunların haricinde kozmetik ürünler, kıvam arttırıcılar, paketlenmiş gıdalar da glüten içerebileceğinden bu tür ürünlerden de kaçınılması gerekir.

Glütensiz Beslenme

Çölyak hastalarının hastalıkla baş etmesi aslında pek zor değildir. Hastalığa tanı konulduktan sonra beslenmenin glütensiz bir yaşam üzerine değiştirilmesi tedavi için yeterli olur. Bunun için hangi besinlerde glüten var bilmek gerekir. Glütensiz beslenme, meyve, sebze, et, balık, yumurta, süt ve süt ürünleri gibi doğal gıdalar üzerine kuruludur. Ayrıca glütensiz unlar ve glütensiz ürünler de çölyak hastaları için uygun seçeneklerdir.

Çölyak Hastalığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Hastalık erken dönemde teşhis edilip gerekli tedavi başlatıldığında ince bağırsak ve diğer organlar henüz az hasar görmüş olabileceğinden tedavi daha başarılı olur. Ancak hastalık tanınmaz ve tedavi edilmezse ciddi anlamda hayati risk oluşturabilir. Tedavi ile çölyak hastalarında yaşam tarzı ve kalitesi arttırılarak diğer bireyler ile aynı ölçülere ulaştırılabilir. Bunun için erken dönemde tanı ve tedavi şarttır.

Çölyak Hastalığı ve Yaşam Kalitesi

Çölyak hastalığı olan bireyler, glütensiz bir diyetle yaşam kalitelerini önemli ölçüde artırabilirler. Glütensiz beslenme, bağırsakların iyileşmesine ve semptomların azalmasına yardımcı olur. Ayrıca, düzenli doktor kontrolleri ve diyetisyen desteği ile hastalık yönetimi daha etkili hale gelir.