Zona hastalığı, virüs kökenli olup kaşıntılı, ağrılı ve döküntülü bir cilt hastalığıdır. Halk arasında kuşak hastalığı ve gece yanığı gibi isimlerle de anılmaktadır. Bağışıklık sistemini zorlayacak stres, sıkıntı ve travma gibi etkenlerin sonucunda geliştiği düşünülmektedir. Hastalık, virüsün aktifleşmesiyle ortaya çıkar. Bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla virüs çoğalır ve sinirler aracılığıyla ciltte yayılmaya başlar. Toplumda 50-60 yaş ve üzerindeki kişileri daha fazla etkileyen zona hastalığı, her yaşta görülebilir. Kendini sırt, göğüs, bel, karın, boyun, kalça, kafa ve yüz bölgelerindeki ağrılı lezyonlarla gösterir. Dönemsel olarak virüsler sessiz kalarak tekrar aktif döneme girebilir. Bu tamamen bağışıklık sistemiyle alakalıdır. Vücutta belirli bir alanda meydana gelen döküntüler, kulak tarzı bir görüntü oluşturur. Bu döküntüler su toplar ve giderek kabuklaşarak kabarcık halini alır. Varisella zoster adındaki virüsün neden olduğu zona hastalığında virüsler sinir köklerine yerleşirler ve yıllarca sessiz kalabilirler.

Hastalık, vücudun belirli bir bölgesine yerleşir ve kuşak gibi bir görünüm oluşturur. Virüsün yerleştiği sinirin yayılımına uygun şekilde ciltte dağılım meydana gelir. Gruplar halinde su dolu kırmızı kabarcıklar oluşturur. Bu kabarcıklardan önce vücutta ateş, halsizlik ve yorgunluk gibi etkiler görülür. İlk aşamada bölgede yanma oluşur, ardından şiddetli ve dayanılmaz ağrılar meydana gelir. Bir hafta içinde ciltte kendini gösteren lezyonlar, hastalığın tanısının konulmasını kolaylaştırır. Çizgi halinde, tek taraflı ağrı en belirgin belirtidir. Bu ağrı, zona hastalığının görüldüğü bölgedeki organların ağrısı ile karıştırılabilir. Ancak kabarcıklar su dolu hale geldiğinde ve ortalarında hafif bir çökme oluştuğunda hastalık belirgin hale gelir. Ciltteki kabarcıklar 2 haftanın sonunda kurur ve dökülmeye başlar. İyileşen lezyonların yerinde bazen iz kalabilir. Ağrılar 6 aya kadar şiddeti azalarak etkili olabilir. Bu süreçte hastaların dinlenmesi ve beslenmesine dikkat etmesi iyileşmeyi hızlandıracaktır.

Önceden su çiçeği hastalığını geçiren kişilerde zona hastalığı görülme riski fazladır. Özellikle bir yaşından önce su çiçeği geçiren kişilerde bu yatkınlık daha fazladır. Varisella zoster virüsü, bu hastalıkta da sinir köklerine yerleşir. Herhangi bir sebeple bağışıklık sistemi olumsuz etkilendiğinde, virüs zona hastalığının ortaya çıkmasına yol açabilir. Bunun sebepleri konusunda hala kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak zayıflamış bağışıklık sistemi en temel etkendir. Hastalığın ileri yaşlarda daha fazla görülmesinin en önemli sebebi, bağışıklık sisteminin bu yaşlarda güçsüzleşmesidir. Zona hastalığı açısından tetikleyici nedenler arasında;

• Yoğun stres altında olmak
• Depresyonda olmak
• AIDS hastalığı
• 50 yaşını geçmiş olmak
• Daha önceden su çiçeği hastalığını geçirmek
• Uykusuzluk çekmek, üzüntü içinde olmak
• Kanser ilaçları kullanmak, ışın tedavisi almak
• Yorgunluk
• Yetersiz beslenme, zehirlenme
• Travmaların sonrasında zona hastalığı gelişmesi daha yüksektir.

Bu hastalığın etkin bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Uygulanan tedavilerde hedef, hastaların ortaya çıkan belirtilerinin azaltılmasıdır. Virüs kaynaklı bir hastalık olduğundan, kullanılan ilaçların virüslere karşı etkili olması gerekir. Bu sayede semptomlar hafifletilerek, ciddi komplikasyonlar önlenmeye çalışılır. Tedavide lezyonların ağrı ve yanma hissi oluşturmasıyla en geç 3 günde ilaç tedavisinin başlatılması etkili olur. Zona hastalığı erken aşamada daha kolay kontrol altına alınır. Hastalığın tedaviden sonra yeniden ortaya çıkması nadiren de olsa mümkündür.