Tiroid bezi, boynun ön tarafında, kıkırdak çıkıntının altında ve nefes borusunun önünde yer alan, yaklaşık 20 gram ağırlığında bir salgı bezidir. Bu bezden T3 ve T4 olarak tanımlanan tiroid hormonları üretilir. Salgılanan hormonların en önemli görevi metabolizmayı düzenlemektir. Daha açık bir şekilde anlatmak gerekirse, tiroid hormonları vücutta farklı bölgelerde yapılan işlerin hızını kontrol eder. Metabolizma, vücuda alınan gıdaların enerjiye çevrilmesi ve kalori olarak tüketilmesidir. Metabolizma aktif ve fonksiyonel bir şekilde çalışıyorsa, vücuda alınan besinler rahatlıkla enerjiye dönüşür ve bu enerji düzenli bir şekilde yakılır. Eğer metabolizma fonksiyonel bir şekilde çalışmıyorsa, vücuda alınan besinler enerji ve kaloriye dönüşmekte güçlük çeker. Dolayısıyla fazla kalori yakılamaz ve yakılamayan kaloriler yağ olarak depolanır, bu da ciddi anlamda kilo artışına neden olur. Tiroid hormonları vücutta neredeyse her organı etkiler.

Tiroid bezi ile ilgili olarak gelişen hastalıklar, tiroid bezinin fonksiyonunda bozukluk ve tiroid bezinde yapısal bozukluk olmak üzere iki grup altında değerlendirilir.

Tiroid bezinin az hormon salgılaması (Hipotiroidizm)

Tiroid bezinin fazla hormon salgılaması (Hipertirodizim-Guatr)

Hipotiroidi, tiroid bezinin az çalışması yani tiroid yetmezliği olarak tanımlanır. 50 yaşını geçmiş kadınlarda daha fazla görülür. Hipotiroidi belirtileri şunlardır:

Hastalık, bağışıklık sistemine bağlı gelişen hastalıklar, ışın tedavisi, atom tedavisi, tiroiditler, kullanılan ilaçlar, gebelik, iyot fazlalığı, doğumsal hipotiroidi ve hipofiz bezi hasarı nedeniyle oluşabilir. Hastalığın teşhisi için fiziksel muayene ve kan testleri uygulanır. Detaylı bir araştırma sonucu tanı konulabilir. Tedavisi için ilaç tedavisi uygulanır.

Hipertiroidizm, tiroid bezinin aşırı derecede hormon üretmesi olarak tanımlanır. Halk arasında hastalık zehirli guatr olarak bilinir. Zehirli guatrın belirtileri şunlardır:

Zehirli guatr, Graves hastalığı, tiroid bezinin iltihabi hastalıkları, sıcak nodüllerin fazla hormon üretmesi, çok fazla iyot kullanımı, tiroid hormon ilaçlarının fazla kullanılması, cıva zehirlenmesi ve bazı ilaçlar nedeniyle oluşabilir. Hastalığın tanısı için öykü ve fizik muayene alınır. Beraberinde kan testleri ve tiroid sintigrafisi uygulanır. Hastalık, farklı şekillerde tedavi edilebilir. Tedavinin şekli hastanın yaşı, hastalığın nedeni, hastanın cinsiyeti ve farklı rahatsızlıkların olup olmadığına bağlı olarak belirlenir. İlaç tedavisi, radyoaktif iyot tedavisi ve cerrahi tercih edilebilecek tedavi seçenekleri arasındadır.

Ortalama 20 gram ağırlığında olan tiroid bezinin normalden daha fazla büyük olması guatr olarak tanımlanır. Guatr ile tiroid bezi aşırı hormon üretebilir ya da hormon üretimi yetersiz olabilir. Guatr neden olan faktörler şunlardır:

Guatr tanısı için fizik muayene gerçekleştirilir ve fizik muayene ile büyümüş olan tiroid bezi tespit edilebilir. Tiroid bezinin büyümesi bir anormalliğin göstergesi olduğu için guatra yol açan faktörün detaylı bir şekilde araştırılması gerekir. Bazı testler ile hormon üretimi kontrol edilir. Beraberinde tiroid antikorları, ultrasonografi gibi tetkiklere ihtiyaç duyulabilir. Guatr tedavisi, guatrın belirtilerine, büyüklüğüne ve nedenine bağlı olarak değişebilir. İlaç tedavisi ile guatrın büyümesi durdurulabilir. Bazı guatrlarda takip etme yeterli olur. Guatr çok fazla büyükse, ciddi sıkıntılara yol açıyorsa cerrahiye ihtiyaç duyulabilir.