Karaciğer, vücudun en önemli organlarından biridir. Vücutta meydana gelen ağrıların %2'sinden karaciğer sorumludur. Karaciğer, karın boşluğunun hemen üstünde, diyaframın ise altında bulunur. Vücut için 500'den fazla fonksiyona sahiptir ve metabolik olarak vücutta görev yapan en aktif organdır. Kendini yenileme özelliğine sahip olan organlardan biridir. Herhangi bir sorun nedeniyle karaciğerin büyük bir bölümü alınmış olsa da, zamanla kendini yenileyerek eski büyüklüğüne kavuşabilir.

Karaciğer Yetmezliği: Karaciğer fonksiyonlarının bir kısmını ya da tamamını yerine getiremediğinde karaciğer yetmezliğinden bahsedilebilir. Karaciğer, oldukça fazla görevi olan bir organdır ve karaciğer yetmezliği toplumda çok fazla görülen ve ölüme neden olan bir hastalıktır. Aşırı alkol kullanımı karaciğer yetmezliğine neden olan önemli etkenler arasındadır. Bunun haricinde:

Karaciğer yetmezliğine neden olabilir. Karaciğer yetmezliği, akut ve kronik olmak üzere iki şekilde incelenir. Kronik olarak gelişen karaciğer yetmezliği, kaşıntı, sarılık, yorgunluk ve halsizlik gibi belirtilere yol açar. Hastalık ilerlediğinde karaciğer yetmezliğine eşlik eden farklı hastalıklar ortaya çıkabilir. Akut karaciğer yetmezliğinde ise ilk belirti olarak sarılık görülür. Sarılığı takip eden günlerde karaciğer koması yaşanabilir. Şuur kaybı, sürekli uyuklama hali ve anlamsız konuşmalar görülebilir. Bu gibi durumlarda tedavi seçeneği karaciğer naklidir.

Karaciğer yetmezliği, AST ve ALT olarak tanımlanan kan tetkikleri ile teşhis edilebilir. Hastalık teşhis edildikten sonra hastanın durumu ve hastalığın şiddetine göre tedavi seçenekleri değerlendirilir. Başlangıçta belirtileri ortadan kaldırmak ve hastalığı tedavi edebilmek için ilaç tedavisi uygulanır. Eğer hastalık ilerlemişse karaciğer nakli tercih edilir.

Siroz: Karaciğer ile alakalı gelişen ölüm riski olan ciddi bir hastalıktır. En önemli nedeni alkol kullanımıdır. Siroz, alkol kullanımı nedeniyle oluşmuşsa tedavisi mümkün değildir. Alkol haricinde hepatit B, C ve D hastalıkları da siroza neden olabilir. Bu hastalıklar karaciğerin iltihaplanmasına neden olur. Özellikle hepatit B kronik bir hastalıktır ve karaciğerde meydana gelen iltihap kalıcıdır.

Siroz, sarılık, kaşıntı, mide bulantısı, yorgunluk hissi, iştah kaybı, kabızlık, şişkinlik gibi belirtilere yol açar. Hastalarda ileri aşamalarda ciddi anlamda kilo kaybı görülür. Bacaklar çok zayıflar ve dokularda su tutulmaz. Yemek borusuna ait olan damarlarda çatlama oluşarak kanama meydana gelebilir. Hastalığın teşhisi için doktor hastanın öyküsünü alır ve el ile karaciğer muayenesi yapar. Siroz oluşan karaciğer, normal karaciğerden daha sert ve kenar kısmı daha belirgin olur. El muayenesinde karaciğerde bir sorun olup olmadığı anlaşılabilir. Beraberinde teşhis koyabilmek için kan testleri ve görüntüleme teknikleri kullanılır.

Siroz hastalığının tedavisi yoktur. Fakat hastalık erken dönemde teşhis edilmişse bazı önlemler alınarak hastanın yaşam kalitesi arttırılabilir. Yaşanan ağrılar ve diğer belirtiler azaltılabilir. Eğer siroz hepatit hastalığı nedeniyle oluşmuşsa interferon tedavisi uygulanarak virüslerin artması önlenebilir.

Karaciğer Yağlanması: Karaciğer hücrelerinde çok fazla yağ birikmesi olarak tanımlanan hastalık tıp dilinde hepatosteatoz olarak adlandırılır. Toplumda görülme sıklığı oldukça fazladır. Yağlanma ciddiye alınmaz ve gerekli tedavi yapılmazsa zamanla siroza ve iltihaba yol açabilir. Karaciğer yağlanması farklı nedenlerden dolayı oluşum gösterebilir:

Karaciğer yağlanması, basur, mide bulantısı, hafıza zayıflığı, şişkinlik ve hazımsızlık, donuk baş ağrıları, nefes ve vücut kokusu, gözlerde kızarıklık, ciltte kızarıklık ve kaşıntı gibi belirtilere yol açar. Karaciğer yağlanması için doktor farklı testler uygulayarak karaciğer fonksiyonlarını ölçer. Beraberinde karaciğer filmi istenerek tanı kolaylaştırılabilir. Karaciğer filmi ile karaciğerin boyutu kolaylıkla görülebilir. Eğer görüntüleme ve testler ile tanı koyulamamışsa biyopsiye ihtiyaç duyulabilir.

Karaciğer yağlanması tedavisinde hasta çok fazla kilolu ise kilolarından kurtulması gerekir. Bu nedenle uzman bir kişi tarafından diyet listesi oluşturulmalıdır. Beraberinde düzenli egzersiz tedavinin bir parçasıdır. Karaciğer yağlanması alkol nedeniyle gelişmişse mutlaka alkolün bırakılması gerekir. Ne kadar etki ettikleri hala tartışma konusu olsa da karaciğer yağlanması için bazı ilaçlar da kullanılabilir.

Karaciğer hastalıklarının önlenmesi ve tedavisinde erken teşhis büyük önem taşır. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli kontroller ve doktor tavsiyelerine uymak, karaciğer sağlığını korumanın en etkili yollarıdır.